Οι καρωτίδες είναι αρτηρίες που αιματώνουν τον εγκέφαλο. Η ελάττωση της ροής μέσα στις καρωτίδες ονομάζεται εγκεφαλική ισχαιμία, η οποία αποτελεί την τρίτη κατά σειρά αιτία θανάτου μετά την στεφανιαία νόσο και τον καρκίνο.
Οι διαταραχές αιμάτωσης του εγκέφαλου αποτελούν το 75% όλων των αιτίων εγκεφαλικής ισχαιμίας και οφείλονται σε έμφρακτο το 60%, εμβολή 10-15% και αιμορραγία 30%.
Η ποσότητα αίματος που περνάει από την έσω καρωτίδα σε ηρεμία και σε υγιή άτομα φτάνει τα 200-230 ml/λεπτό. Αφορά ηλικίες 20-55 ετών. Μετά το 55 ο έτος ελαττώνεται λόγω αύξησης των αντιστάσεων στον εγκέφαλο.
Στενώσεις της έσω καρωτίδας έως 50% δεν προκαλούν μείωση της ροής, στενώσεις 50-70% μειώνουν την παροχή σε 127,5 ml/λεπτό και στενώσεις >70% μειώνουν την παροχή σε λιγότερο από 100ml/λεπτό. Στην τελευταία περίπτωση αναμένονται και κλινικά συμπτώματα.
Το 80% όλων των εγκεφαλικών επεισοδίων οφείλονται σε βλάβες των καρωτίδων και μόνο το 20% σε αλλοιώσεις των σπονδυλικών αρτηριών. Η βραδεία ανάπτυξη στένωσης προς απόφραξη , αντιρροπείται λόγω ανάπτυξης παράπλευρης κυκλοφορίας και συχνά βλέπουμε απόφραξη της έσω καρωτίδας να παραμένει κλινικά χωρίς συμπτώματα.
Τα νευρολογικά συμπτώματα του καρωτιδικού συστήματος είναι διαταραχές όρασης του συστοίχου οφθαλμού με ημιπάρεση , κινητικές και αισθητικές διαταραχές της αντίθετης πλευράς, δυσαρθρία και αφασικά προβλήματα. Σε βλάβες των σπονδυλικών έχουμε ιλίγγους, διπλωπία, δυσαρθρία, απώλεια ισορροπίας μέχρι πτώση στο έδαφος χωρίς απώλεια συνείδησης (drop attacks).
Η διάγνωση και η αναγκαιότητα της χειρουργικής επέμβασης
Η διάγνωση γίνεται με την κλινική εξέταση , το έγχρωμο υπέρηχο (triplex) και την αγγειογραφία, μαγνητική και ενδαρτηριακή ψηφιακή.
Όταν ο ασθενής είναι ασυμπτωματικός και έχει στένωση >80% τότε πρέπει να σκεφτούμε την χειρουργική αποκατάσταση , επειδή συχνά οδηγούν σε εγκεφαλικά επεισόδια ή σε πλήρη απόφραξη της έσω καρωτίδας.
Φυσικά έχει μεγάλη σημασία η ποιότητα της αθηρωματικής πλάκας, εάν είναι μαλακή ή ασβεστοποιημένη , εάν έχει εξέλκωση ή ενδοπλακική αιμορραγία.
Όταν ο ασθενής είναι συμπτωματικός με στένωση > 75% έχει ένδειξη για επέμβαση, για την αποφυγή ισχαιμικών επεισοδίων και νευρολογικών βλαβών. Επίσης ενδείξεις αποτελούν οι μεγάλες ελικώσεις-γωνιώσεις και η ινομυϊκή δυσπλασία. Ιδιαίτερα επικίνδυνες είναι οι αμφοτερόπλευρες βλάβες των καρωτίδων.
Η αποκατάσταση γίνεται με ενδαρτηρεκτομή της καρωτίδας δηλαδή αφαίρεση του αθηρώματος (το οποίο μοιάζει με εκμαγείο του αγγείου.)και συρραφή με τη χρήση εμβαλώματος (patch) για την αποφυγή επαναστένωσης.
Σε στενώσεις < 90% και >75% και εφ όσον η αθηρωματική πλάκα δεν έχει εξέλκωση, ούτε ενδοπλακική αιμορραγία και είναι ασβεστοποιημένη τότε είναι καλύτερα να σκεφτούμε την αποκατάσταση με ενδοαυλικό stent.
