Kιρσοί: Ποια είναι τα βασικά συμπτώματα;
Ο ίδιος ο ασθενής μπορεί να διαπιστώσει το πρόβλημα καθώς οι κιρσοί γίνονται ορατοί και ψηλαφώνται, συνήθως στη γαστροκνήμια και στην επιφάνεια του σκέλους.
Ο ασθενής με κιρσούς στα πόδια υποφέρει στην καθημερινότητα από πόνο, κράμπες, καυσαλγίες, αδυναμία παραμονής σε όρθια στάση, παραισθησίες, μουδιάσματα, κνησμό και αίσθημα βάρους. Οι ενοχλήσεις συνήθως επιδεινώνονται μετά από καθιστική θέση για πολλή ώρα, τις βραδινές ώρες, σε περίπτωση εγκυμοσύνης αλλά και τις περιόδους με υψηλή θερμοκρασία.
Είναι σημαντικό να ειπωθεί πως οι κιρσοί δεν είναι απλά ένα αισθητικό πρόβλημα, όπως εσφαλμένα νομίζουν πολλοί. Οι κιρσοί, αν τελικά μείνουν χωρίς θεραπεία, μπορεί να οδηγήσουν σε περαιτέρω ιστικές βλάβες, σε θρόμβωση των φλεβολίων και τέλος σε άτονο έλκος, επηρεάζοντας σημαντικά την ποιότητα ζωής όσων πάσχουν και, το πιο σημαντικό, θέτοντας σε κίνδυνο την υγεία τους.
Ποιες ηλικίες αφορούν οι κιρσοί κάτω άκρων;
Είναι γεγονός πως με την πάροδο της ηλικίας, η συχνότητα της νόσου αυξάνεται με τα ποσοστά να αγγίζουν το 60% σε ηλικίες άνω των 65 ετών. Οι κιρσοί μπορεί όμως να αφορούν και νεότερους ασθενείς όταν διαπιστωθεί έλλειψη των βαλβίδων της κοιλιάς (λαγονίων φλεβών) σε ποσοστό 15-20%. Για αυτόν τον λόγο βλέπουμε ανθρώπους 25-35 ετών με προχωρημένη φλεβική ανεπάρκεια και κιρσούς, χωρίς να υπάρχουν άλλοι προδιαθεσικοί παράγοντες.
Υπάρχουν παράγοντες κινδύνου για τους κιρσούς κάτω άκρων;
Οι κιρσοί σχετίζονται με την κληρονομικότητα, τη μεγάλη ηλικία, το γυναικείο φύλο, την παχυσαρκία, την εγκυμοσύνη και την παρατεταμένη ορθοστασία, παράγοντες που λειτουργούν επιβαρυντικά για τη φλεβική υγεία. Πιο συγκεκριμένα:
- Η κληρονομικότητα διαδραματίζει έναν από τους πιο σημαντικούς ρόλους στην εμφάνιση των κιρσών καθώς έχει διαπιστωθεί πως, άνω του 80% των ασθενών έχουν συγγενή πρώτου βαθμού που αντιμετωπίζει παρόμοιο πρόβλημα.
- Η ηλικία, όπως προαναφέραμε, επηρεάζει την εμφάνιση και τη συχνότητα της πάθησης με τις μεγαλύτερες ηλικίες να είναι πιο ευάλωτες.
- Έχει διαπιστωθεί πως οι κιρσοί κάτω άκρων είναι πιο συχνοί στις γυναίκες.
- Οι κιρσοί σχετίζονται και με την παχυσαρκία η οποία, ανάμεσα στις άλλες αρνητικές συνέπειες που προκαλεί, μπορεί να είναι ένας επιβαρυντικός παράγοντας στην ομαλή κυκλοφορία του αίματος, επομένως και στη φλεβική ανεπάρκεια.
- Η εγκυμοσύνη μπορεί να πυροδοτήσει τους κιρσούς καθώς, εξαιτίας των ορμονών που παράγονται, οι φλέβες διογκώνονται και επιβαρύνονται σε συνδυασμό με την αύξηση του βάρους, την αύξηση του συνολικού κυκλοφορούντος αίματος και την πίεση των λαγονίων φλεβών (στην περιοχή της κοιλιάς) από το έμβρυο.
- Η παρατεταμένη ορθοστασία, π.χ σε εργαζόμενους που πρέπει να παραμένουν όρθιοι για πολλές ώρες, αποτελεί έναν παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση των κιρσών.
Κιρσοί κάτω άκρων & Θεραπεία: Mε ποιες μεθόδους αντιμετωπίζεται το πρόβλημα;
Βασικός στόχος της θεραπείας των κιρσών είναι να μειωθεί στο ελάχιστο η φλεβική υπέρταση. Εάν η φλεβική υπέρταση οφείλεται στο ενώ τω βάθει δίκτυο τότε η κατάσταση είναι χρονία και μπορεί να προέρχεται από θρόμβωση και ανεπάρκεια των εν τω βάθει φλεβών ή από ελαττωματική λειτουργία των βαλβίδων.
Εάν η φλεβική υπέρταση οφείλεται στο επιπολής δίκτυο τότε η αιτία είναι η ανεπάρκεια των σαφηνών φλεβών και των συστοίχων βαλβίδων τους, δηλαδή των σαφηνομηριαίων βαλβίδων και των σαφηνοιγνυακών. Σε άλλες περιπτώσεις ανεπαρκούν οι διατιτρώσες φλέβες (οι οποίες ενώνουν το επιπολής με το εν τω βάθει δίκτυο) και εντοπίζονται στον μηρό και την κνήμη.
Ακόμα και η διάταση των σαφηνών έχει βρεθεί ότι προκαλεί συμπτώματα στον ασθενή οπότε μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε ενδοσκοπικά με laser.
Κιρσοί & συντηρητική θεραπεία
Οι κιρσοί αντιμετωπίζονται συντηρητικά με αγωγή που περιλαμβάνει φλεβοτονικά φάρμακα, ελαστικές κάλτσες διαβαθμισμένης συμπίεσης ή καλσόν, καθώς και με γενικά μέτρα, όπως άσκηση (π.χ περπάτημα , κολύμπι) αλλά και μπάνιο με κρύο νερό και μασάζ από το κάτω μέρος του ποδιού προς τα επάνω.
Κιρσοί & επεμβατική θεραπεία
Η οριστική θεραπεία των κιρσών των κάτω άκρων είναι πάντα χειρουργική. Η κλασσική μέθοδος με αφαίρεση όλης της σαφηνούς φλέβας δεν εφαρμόζεται πια συχνά καθώς έχει αντικατασταθεί από νεότερες και πιο εξελιγμένες, με καλύτερη μετεγχειρητική πορεία για τον ασθενή. Μόνο στην περίπτωση που η μείζων σαφηνής είναι επιφανειακή σε απόσταση < 0,5 εκατοστά από το δέρμα τότε δεν ενδείκνυται η ενδοσκοπική τεχνική με laser αλλά η τμηματική σαφηνεκτομή.
Οι κιρσοί αντιμετωπίζονται καλύτερα με την υβριδική μέθοδο: αφαίρεση του επιφανειακού τμήματος με μικροχειρουργική τεχνική και laser ablation του κεντρικότερου τμήματος μέχρι την σαφηνομηριαία βαλβίδα . Η ελάσσων σαφηνής φλέβα απαγορεύεται πλέον να γίνεται με σαφηνεκτομή για να μην τραυματιστεί το σαφηνές νεύρο. Μάλιστα στο εξωτερικό θεωρείται malpractice δηλαδή ιατρικό λάθος.
Πλέον, με τη συσσωρευμένη εμπειρία που υπάρχει στην αντιμετώπιση των φλεβικών παθήσεων το ενδοαυλικό laser αποτελεί το gold standard σε όλες τις χώρες του κόσμου. Ακόμα και σε προχωρημένες καταστάσεις ( στάδιο 5 και 6) εφαρμόζονται επιτυχώς οι ενδοσκοπικές τεχνικές με κυρίαρχο το laser 1470 nm το οποίο είναι ανώδυνο λόγω της μεγάλης του απορρόφησης στο νερό. Ακόμα και σαφηνείς φλέβες διαμέτρου 2,8- 3 εκατοστά μπορούν να διορθωθούν με τις νέες οπτικές ίνες κυκλικής εκπομπής radial emission. Πριν 10 χρόνια υπήρχε το laser 980 nm, αλλά κατόπιν της τεχνολογικής εξέλιξής του στα 1470 nm, σήμερα κατορθώσαμε να επιτύχουμε τη γρηγορότερη κινητοποίηση του ασθενούς, αλλά και να μην χρειασθεί καθόλου παυσίπονα μετεγχειρητικά.
Οι κιρσοί αντιμετωπίζονται από το 2022 με το εξελιγμένο λέιζερ με συχνότητα 1940 nm, το οποίο έρχεται ως συνέχεια του 1470 nm , με μεγαλύτερη απορρόφηση από το νερό και λιγότερο μετεγχειρητικό πόνο , εκχύμωση και αιμωδία .
Στην περίπτωση των κιρσών εφαρμόζουμε και δύο νέες ενδοσκοπικές μεθόδους που είναι η ενδοαυλική βιολογική κόλλα (BIOGLUE), με την χρήση συστημάτων VENASEAL και VENABLOCK , καθώς επίσης και ο ενδοαυλικός καθετήρας μικροκυμάτων ( microwave) . Ανάλογα βέβαια με την κάθε περίπτωση και τον κάθε ασθενή, επιλέγουμε την κατάλληλη μέθοδο. Οι δύο νεότερες αυτές μέθοδοι απευθύνονται σε μικρότερης διαμέτρου παθολογικές φλέβες, δηλαδή σε πιο αρχικά στάδια της πάθησης , και έχουν τον περιορισμό ότι δεν μπορούν να αντιμετωπισθούν και τα δυο πόδια ταυτόχρονα . Όμως όλες οι μέθοδοι στοχεύουν στην όλο και πιο ανώδυνη μετεγχειρητική πορεία των ασθενών.
Εκτός από το ενδοαυλικό laser χρησιμοποιείται, σε μικρότερο αριθμό περιστατικών, και ο καθετήρας ραδιοσυχνοτήτων Rf με τον οποίο είναι δυνατή η σύγκλιση φλεβών μέχρι 1,3 εκατοστά , δηλαδή σε πρωιμότερα στάδια φλεβικής ανεπάρκειας.
Τέλος, μπορεί να γίνει χρήση και της ενδοσκοπικής τεχνικής ΜΟCA ( mechanical obstruction chemical ablation) με τον καθετήρα clarivein. Με αυτή τη μέθοδο δεν εφαρμόζουμε θερμική ενέργεια, όπως στο laser και στις ραδιοσυχνοτήτες, αλλά μηχανική ενέργεια και χημική με σκληρυντικό φάρμακο. Υπάρχει όμως περιορισμός καθώς δεν μπορούμε να επέμβουμε σε δύο πόδια ταυτόχρονα λόγω του ορίου δόσης του φαρμάκου.
Συμπερασματικά, η μέθοδο που υπερτερεί είναι το ενδοαυλικό laser γιατί είναι γρήγορη, ανώδυνη, αναίμακτη και αποτελεσματική, ενώ ο χρόνος αποθεραπείας δεν ξεπερνά τις 4-6 ημέρες ακόμα και στις σοβαρές περιπτώσεις, αντίθετα με την παλιά κλασσική μέθοδο που έφτανε τον 1 μήνα και περισσότερο.
Κιρσοί: Πλεονεκτήματα της θεραπείας με laser
- Η επέμβαση πραγματοποιείται με τοπική αναισθησία και μέθη.
- Διαρκεί 40-50 λεπτά για το κάθε σκέλος.
- Δεν απαιτεί τομές.
- Αποκαθίσταται η χαλάρωση και η σωστή λειτουργία των φλεβών χωρίς αφαίρεση των σαφηνών.
- Πραγματοποιείται με σεβασμό των ιστών χωρίς τραύμα και με βάση τη φυσιολογική λειτουργία των φλεβών.
- Διορθώνεται η ανεπάρκεια των βαλβίδων και με συνοδό βαλβιδοπλαστική .
- Οι κιρσοί δεν χρειάζονται μετεγχειρητική φροντίδα όπως η παλιά μέθοδος διότι δεν υπάρχει χειρουργικό τραύμα
- Έχει άριστο αισθητικό αποτέλεσμα διότι δεν αφήνει ουλές.
- Ελαχιστοποιεί το ενδεχόμενο μολύνσεων και μετεγχειρητικού πόνου.
- Οι κιρσοί αντιμετωπίζονται χωρίς χρονοβόρες διαδικασίες καθώς ο ασθενής παραμένει στο νοσοκομείο μόνο για λίγες ώρες.
- Δεν προκαλούνται οι υποτροπές των κλασσικών μεθόδων .
- Ο ασθενής επιστρέφει στις καθημερινές του δραστηριότητες σε 3-4 ημέρες.
Η σημασία της έγκαιρης διάγνωσης και θεραπείας
Είναι γεγονός πως, όσο γρηγορότερα διαγνωσθεί η πάθηση τόσο καλύτερα θα αντιμετωπισθεί στην αρχή συντηρητικά και αργότερα επεμβατικά. Η επιτυχία και αποτελεσματικότητα ξεπερνά το 95% όταν η κλασσική μέθοδος δεν ξεπερνούσε το 60%. Αυτό οφείλεται αφενός στο φαινόμενο της νεοαγγειογένεςης που παρατηρείται μετά από σαφηνεκτομή σε μεγάλο βαθμό αλλά και αφετέρου και στο ότι η επέμβαση με laser γίνεται ολοκληρωτικά με καθοδήγηση υπερήχου. Αυτή η παράμετρος μας δίνει το πλεονέκτημα να εντοπίζουμε τις φλέβες εσωτερικά που δεν είναι ορατές με γυμνό μάτι και που μπορεί να δημιουργήσουν πρόβλημα, αν μείνουν τελικά χωρίς θεραπεία.
Το ενδοσκοπικό laser είναι η μέθοδος που, χάρη στην καθοδήγηση του υπέρηχου, μπορεί να εντοπίσει την πάσχουσα φλέβα με εξαιρετική ακρίβεια και χωρίς τον κίνδυνο τραυματισμού στα νεύρα ή στους ιστούς ενώ αποφεύγεται το ενδεχόμενο να καταστραφούν φλέβες ζωτικές και υγιείς.
